Keuzes, keuzes, keuzes

Moeilijke keuzes kunnen ons dagen, soms weken lang bezighouden. Je ziet niet welke van de mogelijkheden voor jou de beste is. Piekeren en maar steeds voors en tegens afwegen. Misschien komt dat omdat we te extern naar keuzes kijken, terwijl de oplossing veel meer dichter bij jou ligt. Ik kwam een ietwat ingewikkelde maar interessante uitleg tegen, die een hoop gepieker kan schelen.

Bedenk je eens een situatie waarbij je een moeilijke keuze moet maken die voor je ligt. Bijvoorbeeld tussen twee banen, twee huizen, de stad of het platteland, bij welk opleidingsinstituut je je wilt scholen, etc. Zo groot als keuzes soms ook lijken, soms interpreteren we ze anders dan ze zijn. Door moeilijke keuzes te begrijpen, komt er een verborgen kracht tevoorschijn.

Wat een keuze moeilijk maakt, is de manier waarop het in verhouding staat tot elkaar mbt alternatieven. Wat is het verschil tussen een makkelijke en een moeilijke keuze. Bij een makkelijke keuze is de ene mogelijkheid beter dan de andere. In een moeilijke keuze is de ene mogelijkheid beter op bepaalde punten en de andere is beter op andere punten. Maar geen van twee zijn beter dan de andere, overall gezien.

We moeten niet alle moeilijke keuzes groter maken dan ze zijn. Neem bijvoorbeeld je ontbijt. Je kunt kiezen voor bijvoorbeeld ontbijtgranen of een bruin broodje chocopasta. Bepalend hierin is je voorkeur voor smaak en gezondheid. De ontbijtgranen zijn beter voor je, de chocopasta vind je lekkerder. De zwaarte in deze keuze ligt hier voor jou gelijk, overall gezien. Het is dus een moeilijke keuze.

Door je te realiseren dat kleine keuzes ook moeilijk kunnen zijn, maakt, dat je grote keuzes kunt zien als minder onhandelbaar. Want lukt het immers om te kiezen wat je voor je ontbijt neemt, dan moet een keuze tussen 2 banen ook wel mogelijk zijn.

Ook moeten we niet denken dat moeilijke keuzes moeilijk zijn omdat we niet beter weten. Door papier te pakken en een lijn in het midden te trekken, kun je je voors en tegens noteren. En hoe makkelijk zou het zijn als je toch eens kon zien hoe beide carrièremogelijkheden links en rechts van die lijn allebei voor jou zouden verlopen. Ja, dan zit je gebakken! Je kon ze naast elkaar vergelijken, je kon zien dat de één beter was dan de ander, en je besluit was een makkie.

Maar je kunt nou eenmaal niet vooruit kijken. Dus wat doe je? Dat wat de meeste mensen doen: Je kiest de veiligste optie. Vaak kom je er in een later stadium achter dat die keuze toch niet zo goed bij je past. Angst voor het onbekende berust op een misvatting, als het gaat om moeilijke keuzes. Het is een fout te denken dat in een moeilijke keuze één beter is dan de ander, en omdat we niet kúnnen kiezen, kiezen we dus maar voor de meest veilige optie. Maar zelfs als we de keuzes naast elkaar leggen met alle informatie erbij die we nodig hebben, kan een keuze nog steeds moeilijk zijn. Ze zijn lastig omdat er geen beste optie is.

Als er geen beste optie is, dan zouden ze dus allebei even goed moeten zijn. Je zou dan kunnen stellen dat een moeilijke keuze, twee goede opties heeft. Maar ook dat lijkt niet te kloppen, want zijn beide opties even goed, dan kon je gerust een muntje opgooien. Echter een muntje opgooien voor levensveranderende keuzes is niet echt gepast. Je wilt dit weloverwogen doen.

De oplossing van de puzzel ligt in de waarde die je eraan geeft. Waarden als gerechtigheid, schoonheid, vriendelijkheid zijn flexibele waarden en niet verwant aan waarden als lengte, massa en gewicht. Dat zijn vaststaande waarden. Hierbij is iets heel duidelijk groter, kleiner of gelijk. Bij waarden die we zelf ergens aan hechten is het anders. Waarden die flexibel zijn, zijn niet te vergelijken met iets dat maar drie opties heeft. Meer, gelijk of minder.

Er is echter nog een vierde mogelijkheid te formuleren, die goed kan omschrijven wat er speelt. Het alternatief is: "op één lijn". Als de opties op één lijn liggen, maakt het wel degelijk uit welke je kiest. Op deze manier zie je dat de één niet beter is dan de ander, en ze komen ook niet in de buurt van de waarden die je eraan geeft. Het blijft geheel flexibel.

Door moeilijke keuzes op deze manier te begrijpen, openbaart zich iets bijzonders. Ieder van ons heeft de mogelijkheid om redenen te creëren. En met deze kracht heb je al eerdere keuzes gemaakt en kun je je normatieve kracht inzetten. Hiermee kun je jezelf veranderen in de persoon voor wie de ene keuze voorkeur heeft, boven de andere. Als we keuzes maken die op een lijn liggen, kunnen we iets heel bijzonders. We kunnen onszelf achter een keuzemogelijkheid scharen. Hier ben ik, hier sta ik. Ik sta voor een baan in de stad, of voor een bruin broodje chocopasta. Deze reactie is een rationele reactie. Als we dus redenen voor onszelf creëren om liever deze persoon te zijn dan die andere, wordt je logischerwijs de persoon die je wilt zijn. We zijn dus architecten van ons eigen leven.

Dus kom je een moeilijke keuze tegen, ga niet dagen met je handen in het haar zitten piekeren welke keuze beter is dan de ander. Maar kijk naar de redenen in jezelf. Wie wil ik zijn? Dat kan, bij dezelfde keuze voor iedere persoon anders zijn. En mensen die hun normatieve kracht niet oefenen, zijn besluiteloos. Besluiteloze mensen laten de wereld voor hen bepalen. Zij richten zich op waardering, angst, gemak en laten hierdoor hun keuze bepalen.

Moeilijke keuzes zijn dus prachtige gelegenheden om jouw menselijke kant in te zetten en je echte zelf te laten spreken. We hebben de kracht om redenen voor onszelf te creëren om die personen te worden die we graag willen zijn. Daarom zijn moeilijke keuzes niet een vloek, maar een godsgeschenk. Het is een punt waarop jij je kunt vormen, met jouw mogelijkheden.

Dit is geweldig om te weten als het om kiezen voor je droomdoel gaat. De drempel die je ervaart om wel of niet je hart te volgen, en voor je grootste wens te kiezen, hoeft niet zo groot te zijn als het lijkt. Als je je beseft dat het niet een onmogelijke opgave is, en je bedenkt wie je het liefste wilt zijn, zal jouw juiste keuze zich vanzelf aandienen.